F. Boni, Antwerpen: …
voor ons ging in één avond een wereld open… hadden we dit maar eerder geweten;
dertig jaar ingehaald in twee uren
G. Dol, Overpelt: …
dit had de TV moeten uitzenden, Vlaanderen zou eindelijk kunst voluit kunnen
smaken
Mensen hebben
geleidelijk toegang gekregen tot politieke, sociale, economische en culturele
rechten, de pijlers van beschaving; velen blijft echter het recht op waar
kunstgenot onthouden door ondoeltreffende kunsteducatie. Het is asociaal om
mensen nog voor te houden dat je kunst subjectief moet benaderen. Dat laat
niet-ingewijden aan hun lot over. Het ontzegt ze het recht op kunstgenot.
Kunstgenot is maar totaal als men kunst totaal begrijpt. Daartoe kan de
individuele expressie en emotie van de kunstenaar niet bijdragen, want die
kennen we niet, zeker als het grootste deel van de kunst uit de
wereldgeschiedenis anoniem is overgeleverd. Ook kleur, toon, lijn en
compositie, de vormentaal, volstaan niet om het kunstwerk totaal te vatten en
te genieten. Welke kleur is immers de
mooiste?
Hoe dan alle kunst,
ook hedendaagse kunst onmiddellijk toegankelijk maken? Wat is de sleutel tot
kunstgenot? Wat wel objectiveerbaar en concreet is, is de mate waarin het
kunstwerk zijn tijd gecondenseerd weerspiegelt, de essentie van een tijd vat.
Een cultuurproduct dat deze eigenschap niet heeft, bezit geen esthetische
kwaliteiten.
Kunst is spiegel,
samenvatting en barometer van zijn tijd en niet van de subjectiviteit van de
kunstenaar. Grote kunstenaars zijn sensoren van veranderende tijden en van wat
daarin als essentieel werd beschouwd: daarom is kunst ook nooit statisch, maar
moet ze vernieuwend zijn, creatief, mee met de tijd.
De lezing zal deze
stelling ten overvloede bewijzen met een geïllustreerd en chronologisch
overzicht van de relatie tussen tijdsbeeld en kunst.
